سیم برق چیست؟
تعریف سیم برق
سیم برق، هادیای است که انرژی الکتریکی را از یک نقطه به نقطهای دیگر منتقل میکند. این سیمها معمولاً از فلزی چون مس ساخته شده است و با عایقهایی پوشیده میشوند تا از انتقال ناخواسته جریان به محیط یا افراد جلوگیری شود. البته ما سیمهای برق بدون عایق نیز داریم که در برخی موارد استفاده میشوند.
اجزای تشکیلدهنده سیم برق
- هادی (Conductor): بخش اصلی که جریان را عبور میدهد، از جنس مس است.
- عایق (Insulation): لایهای از جنس PVC است که از تماس الکتریکی جلوگیری میکند.
- مفتول (کلاس 1): در این نوع هادی رسانا به صورت یک رشته سخت مسی استفاده میشود که مقاومت مکانیکی بالایی دارد و در محیطهای بدون پیچ و خم کاربرد دارد.
- نیمه افشان (کلاس2): در این نوع هادی رسانا به صورت چند رشته مفتول مسی استفاده میشود که نسبت به هادی مفتولی انعطاف پذیری بهتری دارد.
- افشان (کلاس5): در این نوع هادی رسانا دارای تعداد زیادی تارهای نازک است که انعطاف پذیری بالایی دارد.
- سوپرافشان (کلاس 6): در این نوع هادی رسانا دارای تارهای خیلی نازک تر از افشان است که برای کارهایی با ظرافت بیشتر کارایی دارد.
بر اساس استانداردهای جهانی استفاده از سیم برق با هادی مفتولی الزامی میباشد و در مواردی که سیم کشی دارای پیچ و خمهای زیادی باشد برقکار مجاز است تا از سیم برق افشان استفاده کند. به دلیل سهولت در استفاده، سیم برق افشان در مقاطع پایین تر کاربرد بیشتری نسبت به سیم برق مفتول دارد و بیشتر استفاده میشود.
جنسهادی سیم برق
فلز مس برای ساخت هادی سیم برق استفاده میشود. این فلز دارای رسانایی بسیار بالا، دوام خوب و انعطافپذیری مناسب است. به همین دلیل در اغلب کاربردهای عمومی و تخصصی، انتخاب اول مهندسان برق است.
عایق سیم برق
عایق سیم نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. عایقها برای جلوگیری از تماس جریان برق با محیط و افراد استفاده میشوند. جنس عایق سیم، PVC یا پلی وینیل کلراید است که مقاوم در برابر حرارت و مواد شیمیایی است. این ماده به دلیل قیمت مناسب و خواص مکانیکی خوب، کاربرد گستردهای دارد.
رنگبندی سیم برق
سیم برقهای عایقدار به دلیل سهولت در تشخیص فاز، نول، ارت و سیمهای واسطه از یکدیگر و تفکیک آنها برای یک برق کار بر اساس استاندارد با رنگبندیهای مختلف و گوناگونی تولید میشوند. این رنگ بندیها بر اساس استانداردهای جهانی تعیین شدهاند بنابراین تولید کنندگان سیم برق ساختمانی نیز در تولیدات خود رنگ انواع سیم برق را بر اساس استاندارد تولید میکنند. رنگهای رایج سیمهای برق ساختمانی عبارتند از: قرمز، مشکی، آبی، زرد، سبز، قهوه ای و ارت
انتخاب ضخامت مناسب سیم برق
ضخامت یا قطر عایق سیمها نیز براساس سطح مقطع (میلیمتر مربع) اندازهگیری میشود. این پارامتر بسته به مقدار جریان عبوری از هادی سیم انتخاب میشود. استفاده از سیم با ضخامت نامناسب میتواند باعث داغ شدن سیم، کاهش راندمان و حتی آتشسوزی شود.
کاربردهای سیم برق
- انتقال برق در ساختمانها (سیمکشی داخلی): برای تأمین برق وسایل روشنایی، پریزها، کولر، تلویزیون، یخچال و سایر لوازم خانگی.
- صنعت و کارخانهها: برای تأمین برق ماشینآلات صنعتی، تابلوهای برق و سیستمهای کنترل.
- خودرو و وسایل نقلیه: برای تأمین برق چراغها، سیستم صوتی، باتری و سیستمهای الکترونیکی خودرو.
- وسایل الکتریکی و الکترونیکی: در طراحی و ساخت وسایل برقی مانند کامپیوتر، تلویزیون، شارژر و سایر تجهیزات.
سطح مقطع سیم برق چیست؟
سطح مقطع سیم برق به مساحت تشکیل دهنده یک سیم گفته میشود که با توجه به دایره بودن سطح تشکیل دهنده آن، بر اساس میلیمتر مربع یا mm2 اعلام میشود. در خواندن عبارت یک سیم برق از یک جمله به صورت 1x (x) استفاده میشود که عدد یک ابتدا نشان دهنده تک رشته بودن سیم و عدد دوم بیانگر ابعاد سطح مقطع آن میباشد. سطح مقطع سیمها بر اساس یک استاندارد ثابت و معین برای سیم برقهای ساختمان به صورت زیر وجود دارد:
0/5، 0/75، 1، 1/5، 2/5، 4، 6، 10، 16، 25، 35، 50، 70، 95، 120، 150، 185، 240 و300